Bugungi kunda Navoiy kon-metallurgiya kombinati tomonidan Nurota tumanidagi “Pistali” koni negizida oltin tarkibli maʼdanlarni qazib olish va qayta ishlash majmuasini qurish bo‘yicha investitsion loyihasini amalga oshirish ishlari davom ettirilmoqda. Mazkur loyiha doirasida 2023-yilda konda konchilik ishlari boshlandi hamda 6-gidrometallurgiya zavodi qurilib, ishga tushirildi.

Hozirgi vaqtda karyer chuqurligi konni o‘zlashtirish ishlari boshlanganidan buyon 50 metrga yetdi (karyerning loyiha chuqurligi 290 metr). Konchilik ishlarini chuqurlashtirish jarayonida karyerning quyi qismida suv bosishi bilan bog‘liq muammolar yuzaga keldi: +385 m dan +365 m gacha bo‘lgan gorizontlarda portlatish quduqlarini burg‘ilash paytida suv oqimi mavjudligi aniqlandi. Bu esa portlatish quduqlarini zaryadlash va portlatish ishlarini amalga oshirishni sezilarli darajada qiyinlashtirdi.

Masalani yechish uchun O‘zbekiston Respublikasi Geologiya fanlari universiteti huzuridagi “Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi instituti” davlat muassasasi mutaxassislari taklif etildi. Kombinat mutaxassislari bilan birgalikda karyerda suv oqimini ushlab qolish imkoniyatlari muhokama qilindi. Natijada, ilmiy institut xodimlari tomonidan “Pistali” konini o‘zlashtirish sharoitida yer osti suv resurslari shakllanishining o‘zgarishini o‘rganish hamda konchilik ishlarini samarali va to‘sqinliksiz olib borish maqsadida karyerda suvni kamaytirishning eng oqilona variantini tanlash taklifi berildi. Mazkur ilmiy ishlarni bajarish uchun “Gidroingeo” DM va “NKMK” AJ o‘rtasida shartnoma tuzildi.

Statsionar elektr tomografiya va vertikal elektr zondlash usullari yordamida o‘tkazilgan yer usti geofizik tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, 70-250 metr chuqurlikda eng ko‘p suv to‘planadigan hududlarning tarqalish chizmasi tuzildi. Bunda, tuzilgan chizmada oqimlarning eng yuqori darajadagi intensivligi kuzatilishi mumkin bo‘lgan kuchli yoriqli tog‘ jinslariga bog‘liq bo‘lgan eng yuqori darajada suv to‘planadigan hududlar alohida ajratib ko‘rsatildi. Shunday qilib, har birining chuqurligi 200 pogon metr bo‘lgan tavsiya etilgan beshta suvni ushlab qoluvchi quduqlarning joylashuvi belgilandi. Olib borilgan ishlar asosida bir qator quduqlar burg‘ilandi va suvni chiqarish uchun jihozlantirildi, ular orqali suv ushlab qolinib, karyerning texnologik avtomobil yo‘llarida changni bosish va qayta ishlash quvvatlarida texnik maqsadlarda ishlatilmoqda.

Yuqorida qayd etilgan ishlar “Pistali” karyerida suv sathini pasaytirish va uni quritish muammosining yechimi bo‘ldi hamda konchilik ishlarini uzluksiz olib borish va 6-gidrometallurgiya zavodini qisman suv bilan taʼminlash imkoni berdi.

“NKMK” AJ Matbuot xizmati